Körfez’de silah satrancı

ABD’nin Ortadoğu’da güçlenen İran’a karşı ‘denge sağlama’ gerekçesiyle Körfez ülkelerine silah satmaya hazırlanması bölgedeki gerilimi tırmandırdı. Silah satış planına tepki gösteren Tahran, Amerika ile Irak konusunda başlayan görüşme sürecini üst düzeye taşımayacağını bildirdi. İran’ın tepkisine paralel olarak dün ajanslara Rusya’nın İran’a 250 adet son teknoloji ürünü uzun menzilli Sukhoi-30 savaş uçağı satmayı planladığı haberlerinin düşmesi dikkat çekti. Bu gelişme ise Amerika’nın bölgedeki müttefiki İsrail’i endişelendirdi.

İran, Amerikan yönetiminin Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerine 20 milyar dolarlık silah satış planına sert tepki gösterdi. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Muhammed Ali Hüseyini, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile Savunma Bakanı Robert Gates’in bu hafta Suudi Arabistan ve bazı Ortadoğu ülkelerine yapacakları ortak ziyaretten önce bu tür haberlerin çıkmasına dikkati çekti. Sözcü, “ABD’nin bölgede tek politikası olduğunu” belirtirken, bu politikayı “bölge ülkeleri arasında korku ve endişe oluşturmak, iyi ilişkilere zarar vermeye çalışmak” olarak nitelendirdi. ABD’nin bölge ülkelerine silah ihraç etme fırsatı oluşturmaya çalıştığını söyleyen Hüseyini, Basra Körfezi’nin güvenlik, istikrar, refah ve ekonomik kalkınmaya ihtiyacı olduğunu kaydetti. İranlı yetkili, ABD ile Irak konusunda üst düzey görüşme yapmaya gerek olmadığını da sözlerine ekledi. İki ülkenin Irak büyükelçileri geçtiğimiz hafta Bağdat’ta bir araya gelmiş, toplantı sonrası görüşmelerin üst düzeyde sürdürülmesi konusunda sinyaller verilmişti. Körfez ülkelerine silah satışına mesafeli duran; ancak ABD’nin kendisine yaptığı askerî yardımları artırmasıyla rahatlayan İsrail’i ise İran’ın Rusya’dan savaş uçağı alacağı haberleri telaşlandırdı. İsrail gizli servisine yakınlığıyla bilinen Debka sitesinde yer alan habere göre İran, 250 adet son teknoloji ürünü uzun menzilli Sukhoi-30 savaş uçağı alacak. Çok amaçlı ve iki pilotlu Sukhoi-30 jetleri, kötü hava şartlarında dahi ana üsten önemli uzaklıkta görev yapabilme ve bombardıman kapasitesine sahip bulunuyor. Avcı uçaklarına ek olarak Tahran ayrıca Sukhoi savaş jetlerine uyumlu ve bunların menzillerini kilometrelerce artırabilecek yakıt tankeri uçakları da almayı planlıyor. İsrail basınında yer alan haberlere göre de Savunma Bakanlığı ve hükümet yetkilileri, Sukhoi uçaklarının, İran’ın uzun menzilli savunma kapasitesini önemli ölçüde artıracağını belirterek, haberlerle ilgili endişelerini dile getirdiler.Mısır’la 13 milyar dolarlık anlaşma yolda İsrailli yetkililer, bunu Rusya’nın, S. Arabistan ve diğer Körfez ülkelerine 20 milyar dolarlık silah satacağını açıklayan ABD ile rekabet etme girişimi olarak değerlendirdiler. İsrail ve ABD’nin muhalefetine rağmen, Rusya kısa süre önce İran’a nükleer tesislerini korumasında kullanacağı gelişmiş hava savunma sistemleri satmış, bu silahların savunma özelliğinden ötürü Tahran’a silah satma hakkı bulunduğunu savunmuştu. Öte yandan ABD, Körfez ülkeleriyle planladığı anlaşmasının benzerini Mısır’la da devreye sokmak için görüşmelere başlayor. Dışişleri Bakanı Rice, Kahire’ye 10 yılda 13 milyar dolarlık silah satacaklarını açıkladı. http://www.ssm.gov.tr/TR/dokumantasyon/basinbulteni/Pages/20070731.aspx